Dink net, jy sit by ’n braai en iemand slaan per ongeluk op 'n bottel se nek, en Dis ‘n perfekte B-flat! Wat ‘n talent, reg? Hierdie vermoë word bekend as “perfect pitch” of absoluut gehoor, en hoewel dit baie raar is, het wetenskaplikes begin om ‘n bietjie meer lig te werp op hoe dit eintlik werk.

Wat is Perfect Pitch, regtig?

Perfect pitch is basies die vermoë om ‘n musieknoot te hoor en dit dadelik te identifiseer sonder enige verwysing. Dis soos om kleure te kan benoem: rooi, blou, groen – net hier is dit C, D, E. Die meeste mense het relatiewe gehoor: hulle weet dat ‘n sekere noot hoër of laer is as ‘n ander, maar om ‘n noot se naam net so uit die lug uit te weet? Dis ‘n ander storie.

Volgens studies kan slegs ‘n klein persentasie van mense dit doen. Sommige sê dit’s 1 uit 10,000, maar ‘n 2019-oorsig dui aan dat ten minste 4% van musiekstudente absoluut gehoor het. Dis min, maar as jy dit het, kan jy jou vriende (en moontlik jou baas) nogal beïndruk.

Hoe werk dit in jou brein?

Navorsing deur wetenskaplikes aan die Universiteit van Chicago het probeer uitvind hoe mense met perfect pitch klanke verwerk. Hulle het 31 mense getoets – 16 met perfect pitch en 15 sonder – en elektrodes aan hul koppe gekoppel om te kyk hoe hul breine op musiek reageer.

Die studie het “FFR” (“frequency following response”) gemeet, wat basies ‘n kiekie is van hoe goed jou brein klanke kan kodeer. En raai wat? Die FFR was ‘n beter voorspeller van hoe goed mense toonhoogtes kan benoem as selfs hul musikale opleiding.

Selfs mense met perfect pitch gesukkel om klanke wat nie op ‘n tradisionele instrument gespeel is nie, te benoem. Hulle was gemiddeld 98% akkuraat met klavierklanke, maar slegs 77% akkuraat met suiwer sinusgolwe (klanke wat geen instrumentale klankkleur het nie). Dit wys dat ervaring met instrumente ‘n groot rol speel.

Kan jy dit aanleer?

“Practice makes perfect,” sê mense altyd, maar kan jy perfect pitch aanleer? Die antwoord is... soort van. Absolute gehoor is nie heeltemal vas nie. Die FFR, daardie breinreaksie wat klanke kodeer, kan moontlik verbeter word deur oefening. Maar dit beteken nie almal kan “perfect” word nie. Sommige wetenskaplikes glo daar is ‘n kritieke periode tydens kinderontwikkeling wanneer dit makliker is om hierdie vaardigheid te ontwikkel, veral as jy ‘n musiekinstrument leer speel.

Mense wat ‘n toon-taal soos Mandaryns praat, het ‘n hoër kans om perfect pitch te ontwikkel. Hierdie tale gebruik toonhoogtes om die betekenis van woorde te verander, wat beteken hul ore is al van kleins af meer ingestel op spesifieke klankfrekwensies. In Afrikaans (en Engels) het ons ongelukkig nie dieselfde voordeel nie.

Is dit ‘n geskenk of ‘n las?

Mense met perfect pitch mag dalk soos rockstars klink, maar dit het sy nadele. Byvoorbeeld, as musiek “uit” gestem is (soos Barokmusiek wat dikwels gestem is by A=415Hz eerder as 440Hz), kan dit vreeslik irriterend wees vir iemand met absoluut gehoor. Hulle kan ook sukkel met musiek wat in die “foutiewe” sleutel getransponeer is.

Dan is daar die probleem van musiek wat elektronies geskep word met ongewone stemmings of skale – dit gooi perfect pitch-eienaars heeltemal van hul spel af. So, as jy ‘n DJ is en jou set is vol eksperimentele klanke, wees voorbereid op ‘n paar vreemde kykies van die musiekliefhebbers met perfect pitch.

Kan dit jou ryk maak?

Wel, miskien nie ryk in rande en sente nie, maar dit kan beslis ‘n musiekloopbaan help. Mense met absoluut gehoor vaar dikwels beter met musiektranskripsies en kan vinniger musiek leer. As jy ooit in ‘n talentkompetisie beland en jy kry ‘n geleentheid om te wys wat jy kan doen, kan jy miskien ‘n prys wen. Dalk net nie ‘n miljoen rand nie, tensy jy regtig gelukkig is.

Perfect pitch is ‘n ongelooflike talent, maar dit kom met sy eie uitdagings. Alhoewel dit lyk of sommige mense daarmee gebore is, speel oefening en ervaring ‘n groot rol. En selfs al het jy dit nie, beteken dit nie jy kan nie ‘n uitstekende musikant wees nie – relatiewe gehoor is net so waardevol.

Dus, as jy volgende keer hoor hoe iemand spog oor hul perfect pitch, weet jy nou dat dit ‘n kombinasie van genetika, breinreaksies en baie oefening is. En onthou, solank jy musiek geniet, is jy reeds ’n wenner – perfect pitch of nie.