As daar een ding is wat musiek so wonderlik maak, is dit dat dit lank ná die kunstenaar se lewe voortleef. Maar terwyl mense nog steeds hulle liedjies luister, stream en koop, is daar natuurlik geld wat gemaak word—oftewel, musiekregte en royalties.
Maar wat presies is musiekroyalties, en belangriker, wat gebeur daarmee wanneer ’n kunstenaar nie meer hier is nie? Word dit net in die niet gestuur, of maak iemand nog steeds geld uit daardie treffers? Kom ons delf ’n bietjie dieper.
Wat is Musiekroyalties en Hoe Werk Dit?
Eenvoudig gestel, royalties is die geld wat ’n kunstenaar (of hul regmatige eienaars) verdien elke keer as hul musiek gespeel, gekoop of gebruik word. Dit sluit in:
Prestasieroyalties (Performance Royalties)
Geld verdien wanneer ’n lied oor die radio, in ’n winkel of op TV gespeel word.
Dit word gewoonlik deur organisasies soos SAMRO (Southern African Music Rights Organisation) ingesamel.
Meervoudige Regte (Mechanical Royalties)
Wanneer ’n lied gedruk, gesing of heropgeneem word (soos ’n cover of ’n CD-uitgawe).
Sinkronisasieroyalties (Sync Royalties)
Wanneer musiek in ’n fliek, advertensie of rekenaarspeletjie gebruik word.
Streaming Royalties
Dit is die geld wat kunstenaars kry vir elke keer wat ’n lied op Spotify, Apple Music of YouTube gespeel word.
So elke keer as jy ’n ou gunsteling-liedjie luister, is iemand iewers besig om geld daaruit te maak.
Wat Gebeur Met Royalties Wanneer ’n Kunstenaar Sterf?
Dit is die groot vraag. ’n Kunstenaar kan nie meer self hul royalties eis nie, so wat nou? Wel, die regte op daardie inkomste bly steeds geldig, en dit word gewoonlik op een van die volgende maniere hanteer:
Die Royalties Gaan Na die Erfgename
As die kunstenaar ’n testament gehad het, bepaal dit wie die regte op hul musiek kry.
Dit kan na hul gesin, kinders of selfs ’n liefdadigheidsorganisasie gaan.
In die afwesigheid van ’n testament, volg die hof die wettige erfenisreëls en bepaal wie die musiekregte erf.
Die Musiekregte Kan Verkoop Word
In baie gevalle verkoop erfgename die musiekregte aan groot maatskappye of regtebestuurders.
’n Voorbeeld hiervan is hoe Michael Jackson se erfgename regte op sy musiek bestuur het en ook regte op The Beatles se musiek besit het.
Die Platenmaatskappy of ’n Bestuurder Kan Dit Kry
As die kunstenaar nie die volle regte oor hul eie musiek gehad het nie, mag ’n platenmaatskappy of ’n publiseringfirma steeds die geld kry.
Musiek Bly Aktief Vir Dekades
Royalties hou aan vloei solank mense steeds die musiek gebruik.
In sommige lande verval musiekregte na 50 tot 70 jaar na die kunstenaar se dood, maar in ander bly dit vir ’n volle eeu geldig.
Bekende Voorbeelde van Royalties Na ’n Kunstenaar se Dood
1. Elvis Presley
Hoewel hy in 1977 oorlede is, maak sy musiek vandag steeds miljoene.
Sy dogter, Lisa Marie Presley, het ’n deel van sy nalatenskap besit, totdat sy in 2023 oorlede is en dit oorgegaan het na haar kinders.
2. Michael Jackson
Selfs ná sy dood in 2009, is sy musiek nog een van die mees winsgewende katalogusse in musiekgeskiedenis.
Sy musiekregte het vir miljarde rand verkoop en word nou deur sy nalatenskapstrust bestuur.
3. Bob Marley
Hy is in 1981 oorlede, maar sy musiek leef voort.
Sy familie het regte oor sy musiek gehou en bou steeds sy handelsmerk uit met alles van klere tot wyn.
4. Whitney Houston
Ná haar afsterwe in 2012 is haar musiekregte vir honderde miljoene verkoop.
5. Tupac Shakur
Sy postume musiekvrystellings het hom na sy dood nog meer beroemd gemaak.
Kan ‘n Kunstenaar Voorkom Dat Hul Musiek Na ’n Groot Maatskappy Gaan?
Hier is hoe ’n kunstenaar beheer kan hou oor hul royalties na hul dood:
Skryf ’n Testament
Beskryf duidelik wie die regte kry.
Dit voorkom wettige gevegte en verhoed dat verkeerde mense voordeel trek.
Hou die Meeste Regte Self
Sommige kunstenaars vermy groot platenmaatskappye en bestuur hul eie publisering om volle beheer te hou.
Rig ’n Musiek Trust Op
Dit verseker dat die musiekinkomste aan die regte mense of organisasies gaan.
Vermy Swak Kontrakte
Baie kunstenaars onderteken swak platekontrakte en verloor later beheer. Dit gebeur al te gereeld.
Hoe Dit Jou Kan Raak
Jy mag dalk nie ’n superster wees nie, maar as jy ’n onafhanklike kunstenaar is, is dit steeds belangrik om te weet hoe royalties werk.
As jy musiek maak en uitreik, moet jy weet wie jou regte besit.
Registreer by ’n organisasie soos SAMRO sodat jy jou prestasieroyalties kan kry.
As jy ernstig is oor jou musiekloopbaan, oorweeg dit om ’n publiseringsooreenkoms of musiekbestuurder te hê.
En as jy ’n musiekliefhebber is? Elke keer as jy na ’n klassieke liedjie luister, maak iemand steeds geld daaruit.
Musiek Leef Langer as die Kunstenaar
Musiek sterf nie saam met die kunstenaar nie. Dit leef voort in films, radio, streaming-dienste en selfs TV-advertensies. En solank mense daarna luister, gaan daardie royalties aanhou inkom.
So die volgende keer as jy ’n ou Elvis- of Michael Jackson-treffer hoor, onthou – iemand kry steeds ’n lekker tjek daarvoor. En as jy self musiek maak? Maak seker dat jy jou regte beskerm – sodat jou musiek eendag steeds ’n verskil kan maak, al is jy nie meer hier nie.
.jpeg)
