Potchefstroom Gimnasium in Noordwes het onlangs die toekenning ontvang as die beste kwintiel 4-skool in die land. Dit is 'n indrukwekkende prestasie wat getuig van die toewyding, kundigheid, en uitstekende bestuur van die skool. Maar wat beteken die term "kwintiel" en hoe pas dit in by ons onderwysstelsel?
In Suid-Afrika word openbare skole in vyf groepe of "kwintiele" verdeel volgens die Nasionale Norme en Standaarde vir Skoolbefondsing. Hierdie klassifikasie het ten doel om hulpbronne van die staat gelykop toe te ken, gebaseer op die sosio-ekonomiese status van die gemeenskap waarin die skool geleë is. Hierdie sisteem is ontwerp om te verseker dat alle skole, ongeag hul ligging of die inkomste van die gemeenskap, 'n sekere vlak van befondsing ontvang om basiese onderwys moontlik te maak.
Hoe Werk Kwintiele?
Die kwintielsisteem deel skole in vyf kategorieë, van kwintiel 1 tot kwintiel 5, gebaseer op die ekonomiese omstandighede van die gemeenskap:
Kwintiel 1 tot 3: Hierdie skole is geleë in die armste gemeenskappe en ontvang die hoogste subsidies van die staat. Kwintiel 1, 2, en 3 skole vra nie skoolgeld nie en leerders ontvang dikwels bykomende voordele soos gratis skoolmaaltye en vervoer. Hierdie skole is geklassifiseer as “geen-skoolfonds” skole, met die oog daarop om toegang tot onderwys te verseker vir kinders uit minderbevoorregte agtergronde.
Kwintiel 4 en 5: Hierdie skole bedien gemeenskappe met 'n hoër gemiddelde inkomste. Hulle ontvang minder befondsing van die staat en hef skoolgeld om die koste van onderwys en die instandhouding van fasiliteite te dek. Die ouers by hierdie skole dra dus 'n groter finansiele verantwoordelikheid. Kwintiel 4 en 5 skole is dikwels beter toegerus en het meer hulpbronne beskikbaar, deels as gevolg van die finansiele bydraes van ouers.
Die kriteria wat gebruik word om te bepaal watter kwintiel 'n skool behoort, sluit in die gemiddelde huishoudelike inkomste van die gemeenskap rondom die skool, die werkloosheidskoers, en die vlakke van geletterdheid en opleiding binne die gemeenskap. Hierdie faktore help om te bepaal hoeveel ondersteuning die skool van die staat sal ontvang.
Die Invloed van Kwintiele op Skole
Die kwintiel waarin 'n skool geplaas word, het 'n direkte invloed op hoeveel gêld die skool van die provinsiale departement van onderwys ontvang. Kwintiel 1 tot 3 skole, wat nie skoolgeld hef nie, ontvang 'n groter jaarlikse subsidie per leerder. Hierdie skole verteenwoordig die meerderheid van openbare skole in die land – ongeveer 86%. Kwintiel 4 en 5 skole ontvang aansienlik minder; kwintiel 4 skole kry gemiddeld dus minder per jaar per leerder per jaar, terwyl kwintiel 5 skole minimale fondse per leerder per jaar ontvang.
Hoewel kwintiel 4 en 5 skole skoolgeld hef om die koste te dek, mag leerders aansoek doen om van die skoolfonds kwytgeskeld te word indien hul ouers dit nie kan bekostig nie. Hierdie kwytskeldings dra by tot 'n afname in die inkomste van hierdie skole, en hoewel die regering veronderstel is om skole hiervoor te vergoed, ontvang hulle dikwels slegs 'n klein gedeelte terug van wat hulle aan kwytskeldings moes afstaan.
Waarom is Kwintiele Belangrik?
Die kwintielsisteem is 'n poging om ongelykhede in ons onderwysstelsel aan te spreek. Skole in minder gegoede gemeenskappe kry meer staatsbefondsing om te help verseker dat al die leerders, ongeag hul agtergrond, toegang tot kwaliteit onderwys het. In praktyk kan die tekort aan hulpbronne en die variasie in ouerbydraes egter steeds lei tot ongelyke onderwysgeleenthede tussen skole in verskillende kwintiele.
Potchefstroom Gimnasium se prestasie as die beste kwintiel 4 skool in die land beklemtoon nie net hul toewyding tot kwaliteit onderwys nie, maar ook die rol wat ouers, onderwysers en die gemeenskap speel om 'n suksesvolle leeromgewing te skep, selfs te midde van beperkte staatsbefondsing.
Gevolgtrekking
Die begrip van skoolkwintiele is noodsaaklik om te verstaan hoe skole in Suid-Afrika funksioneer en hoe hulpbronne toegewys word. Dit is 'n stelsel wat bedoel is om regverdigheid in onderwys te bevorder, alhoewel die uitdagings wat hiermee gepaard gaan, soms steeds duidelik blyk. Potchefstroom Gimnasium se erkenning as die beste kwintiel 4 skool in die land is 'n bewys van wat moontlik is met toewyding, goeie bestuur en 'n ondersteunende gemeenskap, ongeag die beperkings van finansiering.
